Bambusy to piękne, monumentalne i niezwykłe rośliny zasiedlające zarówno rejony tropikalne jak i umiarkowane. Obecnie wyodrębiono ok 100 rodzajów liczących 1000-1300 odmian. Charakterystyczne cechy roślin to drewniejące źdźbło, rozgałęziające się, niekiedy dochodzące do znacznej wysokości. Pędy bambusa wyrastają z podziemnego kłącza. Rośliny w wielu rejonach świata tworzą bardzo charakterystyczne lasy. W szerokości geograficznej zbliżonej do Polski występują naturalnie jedynie niewielkie rośliny. Dlatego decydując się na posadzenie bambusa w ogródku musimy pamiętać o zapewnieniu tym roślinom odpowiednich warunków glebowych (w tym wilgotnościowych), świetlnych i temperaturowych. Górną granicą mrozoodporności bambusów jest ok -30 stopni jednak większość naodporniejszych na zimno odmian wymarza przy -20/-25. Najodporniejsze 30 odmian wymieniono poniżej podając uśrednioną wartość toleroalnych temperatur (z zaokrągleniem do 0.5 stopnia Celsjusza). Szczególnie polecana do uprawy w gruncie jest pierwsza dziewiątka:
Fargesia murielae -27
Fargesia nitida -27
Phyllostachys nuda -27
Phyllostachys bissetii -26
Sasa kurilensis -25
Sasaella ramosa -25
Phyllostachys aureosulcata -25
Phyllostachys aureosulcata spectabilis -24
Fargesia sp. 'Jiuzhaigou' -24
Fargesia sp. 'Scabrida' -23
Arundinaria gigantea ssp. gigantea -23
Indocalamus tesselatus -23
Phyllostachys atrovaginata -23
Phyllostachys rubicunda -23*
Phyllostachys virella -23*
Sasamorpha borealis -23
Arundinaria gigantea ssp. tecta -22
Bashania gingchangshanensis - 22
Fargesia denudata -22
Fargesia dracocephala -22
Fargesia rufa -22
Phyllostachys humilis -22
Phyllostachys manii `Decora` -22
Phyllostachys parvifolia -22
Phyllostachys propinqua -22
Phyllostachys viridistriatus -22
Phyllostachys viridigausescens -22
Sasa palmata `Nebulosa` -22
Sasa tsuboiana -22
Shibataea kumasasa -22
Źródło danych: Praca Magisterska p. Szymona Hosera dostępna na forum http://www.bambusy.pl lub http://www.fargesia.pl/bambusy/onas/Pra ... _Hoser.pdf
Powyższe dane należy traktować jako orientacyjne wartości minimalnych temperatur tolerowane przez dobrze utrwalone pędy. Pędy dobrze utrwalone to pędy odpowiedniej wielkości, które podczas sezonu wzrostowego zdąrzyły wyrosnąć i osiągnąć swoje docelowe parametry wytrzymałościowe (właściwa struktura i ostateczne wykształcenie pędu związane z "dorosłością pędu"). Pędy nie utrwalone mogą marznąć już przy kilku stopniach mrozu (szczególnie młode, niewielkie pędy w trakcie wzrostu).
W naszych warunkach klimatycznych takie temperatury które mogą zagrażać bambusom panują okazjonalnie na większości terenów (na części terytorium Polski praktycznie każdej zimy, na innych terenach co 1-5 zim w zależności od mikroklimatu i rozwoju sytuacji pogodowej w danym sezonie). Jedynie wyjątkowo sprzyjające lokalizacje miejskie na zachodzie kraju oraz nad samym morzem pozwalają na uprawę tych roślin bez większych obaw o ich wymarzanie przy bardzo okazjonalnym osłanianiu (dotyczy to najodporniejszych odmian). W pozostałych lokalizacjach (większa część kraju) w celu ograniczenia strat pędów i nie dopuszczenia do uszkodzenia kłączy należy młode rośliny obowiązkowo osłaniać. Starsze, dobrze rozrośnięte kępy wykazują zdolność autościółkowania (liście zrzucone przez rośliny tworzą ściółkę która zabezpiecza ziemię wokół kępy i dzięki temu najczęściej nie są wymagane działania człowieka w tym zakresie). Kolejną cechą dużych roślin jest wytwarzanie rodzaju parasola ochronnego. Pędy tworzą jakby kopułę wokół centrum kłącza co pozwala lepiej chronić najważniejsze jej części.
Pomimo że w swojej dotychczasowej przygodzie z uprawą bambusów nie stosowałem osłon, to jednak obecnie zalecam osłanianie nawet najodporniejszych odmian w momencie gdy temperatury obniżą się do -10/-15 z perspektywą na więcej.
Najprostszym sposobem osłonięcia roślin i zabezpieczenia pędów przed uszkodzeniem jest ich przygięcie do gruntu (w taki sposób aby nie wyłamać pędów u podstawy) a następnie okrycie pędów materiałem który sprzyja zatrzymywaniu ciepła w gruncie. Należy zauważyć że im mniejsza odległość przygiętych pędów od ziemi i im mniejsza przestrzeń pusta pomiędzy gruntem, a pędami i osłoną tym wyższe możliwości utrzymania wskazanej temperatury w okolicy zabezpieczanych pędów. Przy osłonie i pędach umieszczonych 0,5 - 1 m nad ziemią straty ciepła będą już bardzo duże, Optymalnie jest gdy pusta przestrzeń pomiędzy gruntem i osłoną nie przekracza 50 cm. W celu zmniejszenia strat pustą przestrzeń można wypełnić np liśćmi. Okrywając rośliny w powyższy sposób możemy zimować nawet bardzo wrażliwe rośliny jednak unikajmy z zasady sadzenia roślin o odporności mniejszej niż -10/-15 lub takich które źle reagują na zmniejszenie doświetlenia przy podwyższeniu wilgotności, gdyż są zbyt słabe do uprawy w naszym klimacie.
Schemat działania osłony umieszczono poniżej:
Przy tej okazji proszę nie bagatelizujcie Państwo temperatur i sił natury bo są one decydujące dla powodzenia uprawy!
Fora są pełne przykładów błędów i niepowodzeń, jednak tak nie musi być jeśli najpierw zapoznają się Państwo i zechcą stosować część wiedzy popartej doświadczeniami innych przyjaciół tych niezwykłych roślin.
Tego typu osłony które przedstawiono wyżej oprócz ochrony przed działem niskiej temperatury chronią również rośliny przed wysuszającym wiatrem oraz przegrzewaniem przez wiosenne słońce (możliwe duże różnice temeratur dzień/noc). Osłony zakładamy tylko wtedy gdy jest to konieczne, ściągamy podczas odwilży lub pochmurnej pogody z niewielkimi przymrozkami dzięki czemu rośliny stopniowo przyzwyczajają się do wyższego natężenia światła, rozprostowują pędy i dochodzi do naturalnego nawilżenia kłącza (opady atmosferyczne). Bardzo często po długotrwałym osłanianiu i długim okresie przymrozków grunt wokół kępy jest zamarźnięty i bardzo powoli rozmarza. Osłona wtedy utrudnia ten proces, a więc warto ją zdjąć także z tego powodu by szybciej przywrócić wyższą temperaturę (np podczas odwilży).
Niemniej ważne jak zapewnienie odpowiednich temperatur zimą są warunki glebowe, wilgotność i nasłonecznienie.
Bambusy nie tworzą głębokich systemów korzenowych. Korzenie i kłącza znajdują się płytko do ok 0.5 m pod powierzchnią gruntu. Zatem szczególnie w zimnych lokalizacjach ważne jest wykonanie takiej mieszanki ziemi która sprzyja ochronie kłączy przed zimnem. Z zasady silniej przemarzają grunty piaszczyste, a lepiej chronią grunty z dużą zawartością humusu. Ziemię słabej klasy wzbogacamy mieszając ją z torfem a wierzch ziemi wokół młodej rośliny ściółkujemy np słomą, korą lub mierzwą czyli skoszonymi pędami traw (w dalszych latach te "materiały" rozłożą się a na ich miejsce pojawią się liście bambusów rownież doskonale ściółkujące kępy). Na etapie przygotowania ziemi warto zastanowić się nad wykonaniem bariery korzeniowej która uniemożliwi bambusom haotyczne rozrastanie się po naszym ogrodzie. Jest to szczególnie ważne gdy zdecydujemy się posadzić odmianę znacznie rozrastającą się na boki).